Hiperdoncja, czyli zwiększenie liczby zębów

Hiperdoncja to zjawisko polegające na obecności zwiększonej ilości zębów. Wyróżniamy ją wtedy, gdy liczba zębów jest większa niż 20 w uzębieniu mlecznym i 32 w uzębieniu stałym. Należy zróżnicować hiperdoncję prawdziwą, którą nazywamy rzeczywisty wzrost ilości zębów, od hiperdoncji rzekomej, gdzie liczba zębów w uzębieniu stałym jest większa z powodu obecności przetrwałych zębów stałych mlecznych.

Rodzaje zębów w hiperdoncji

W przypadku hiperodoncji wyróżniamy dwa rodzaje zębów:

• zęby nadliczbowe (dysmorficzne) – mają one nieprawidłową budowę, najczęściej są stożkowate lub guzkowate,
• zęby dodatkowe (eumorficzne) – mają prawidłową budowę, przypominają prawidłowy kształt zęba.

W uzębieniu mlecznym częściej występują zęby o prawidłowym kształcie, rzadziej o stożkowatym. Zazwyczaj zęby te są wyrznięte i prawidłowo ustawione w łuku. Inaczej wygląda to przy uzębieniu stałym, gdzie zęby nadliczbowe są najczęściej zatrzymane w kości.

Gdzie najczęściej znajdują się tego rodzaju zęby?

Najczęściej spotykany jest, tzw. mesiodens – jest to ząb pośrodkowy, który umiejscowiony jest między centralnymi siekaczami, zazwyczaj ma postać stożka. Drugim najczęściej występującym rodzajem zębów nadliczbowych są distomolary (zęby zatrzonowcowe), które położone są za trzecimi zębami trzonowymi. Częste także są nadliczbowe zęby boczne szczęki, które występują zazwyczaj w linii rozszczepu podniebienia.

Ze względu na lokalizację wyróżniamy także paramolary, czyli zęby przytrzonowcowe, umiejscowione między pierwszym i drugim zębem przedtrzonowym, a rzadziej między drugim zębem przedtrzonowym i pierwszym trzonowym lub między zębami trzonowymi. Częstą sytuacją jest dodatkowy ząb na „dziąśle”, zdarzają się także zęby, które wyrzynają się heterotropowo, czyli poza jamą ustną, np. w jamie nosowej.

Przyczyny hiperdoncji

„Hiperdoncja często występuje genetycznie, może być dziedziczona lub związana z zespołami chorobowymi. Często współtowarzyszy takim schorzeniom jak, m.in. dysplazja obojczykowo-czaszkowa czy zespół Aperta, zespół Crouzona, zespół Downa lub zespół Gardnera. Dodatkowy ząb można także często zaobserwować przy rozszczepie wargi, wyrostka i podniebienia” – mówi lek. stom. Klaudia Stachecka z K2 Medical & Dental Clinic

Objawy

• Głównym objawem, który można zaobserwować jest pojawienie się większej liczby zębów w zależności od uzębienia: mlecznych lub stałych.
• Często może być to zauważalne jako pogorszenie estetyki uzębienia. Innym objawem, który może wskazywać na obecność zębów nadliczbowych czy dodatkowych może być niewyrznięcie się zębów stałych. Często można także zauważyć stłoczenie zębów lub ich przesunięcia.
• Większej ilości zębów mogą także towarzyszyć stany zapalne dziąseł.

Jakie skutki ma hiperdoncja na zęby mleczne i stałe?

Tak jak wcześniej wspomniano, zęby mleczne dodatkowe zazwyczaj wyrzynają się i znajdują miejsce w łuku zębowym. Zdarza się jednak, że powodują one zaburzenia zgryzowe. Mogą także drażnić błonę śluzową jamy ustnej.

Dodatkowy ząb w uzębieniu stałym może powodować szereg skutków ubocznych. Zdarza się, że prowadzą one do przedwczesnej utraty zębów mlecznych. Z drugiej strony w zależności od umiejscowienia mogą prowadzić do opóźnienia, zatrzymania lub też ektopowego (poza prawidłowym miejscem) wyrzynania zębów stałych.

Często z obecnością zębów nadliczbowych czy dodatkowych wiążą się późniejsze problemy ortodontyczne, które zazwyczaj prowadzą do stłoczeń czy przemieszczeń zębów sąsiednich, a w przypadku mesiodensa do powstania diastemy. Wszystko to wpływa na zaburzenia estetyki uzębienia.

Mogą prowadzić także do resorpcji (zaniku) korzeni zębów sąsiednich. Przy zębach tych mogą także wystąpić torbiele pierwotne lub zawiązkowe.

Hiperdoncja leczenie

Leczenie zawsze zależy od oceny sytuacji klinicznej u danego pacjenta.

W uzębieniu mlecznym ze względu na częste występowanie trem między zębami i wyrzynanie się zębów dodatkowych w łuku zębowym zazwyczaj nie sprawiają one problemu i nie ma konieczności leczenia ekstrakcyjnego; można te zęby pozostawić w jamie ustnej aż do wymiany uzębienia, należy je jedynie kontrolować. Usuwanie dodatkowego zęba u dziecka ma jednak miejsce w przypadku gdy powodują one zaburzenia zgryzowe lub drażnią błonę śluzową.

Decyzja o metodzie leczenia w przypadku zębów stałych uzależniona jest od umiejscowienia zęba nadliczbowego, stopnia rozwoju sąsiednich zębów i powikłań, które ten ząb powoduje.

Umów wizytę u stomatologa dziecięcego w Gdańsku
Zadzwoń: +48 508 922 201

Hiperdoncja usuwanie

Przy zębach wyrzniętych decyzja o ekstrakcji zęba jest zazwyczaj podejmowana ze względów estetycznych, a także aby przeciwdziałać powstawaniu wad zgryzu i zapaleń przyzębia. W przypadku zębów niewyrzniętych, jeżeli powodują one powikłania takie jak wcześniej wymieniono, czyli resorpcja korzeni sąsiednich zębów stałych lub powstawanie torbieli, decyduje się o ich jak najszybszej ekstrakcji. Jeżeli zęby są zatrzymane i nie powodują powikłań czeka się do zakończenia rozwoju korzeni sąsiednich zębów (aby nie uszkodzić rozwijających się korzeni podczas ekstrakcji) i następnie się je usuwa.

Czasami, jeżeli w uzębieniu stałym ząb nadliczbowy jest ustawiony w łuku i zastępuje brak zęba stałego, podejmuje się decyzję o pozostawieniu zęba w jamie ustnej. Jeżeli jego kształt odbiega od prawidłowego kształtu zęba, zmienia się jego budowę, aby jak najwierniej odwzorowywał brakujący ząb.