Odbudowa protetyczna: klucz do pięknego uśmiechu

Odbudowa protetyczna jest to uzupełnienie jakościowe lub ilościowe braków zębowych, czyli odtworzenie zniszczonego zęba, którego nie da się już wypełnić materiałem kompozytowym tzw. plombą lub zastąpienie zębów, które z różnego powodu, zostały utracone w przeszłości.

Jakie są rodzaje odbudów protetycznych?

W protetyce stomatologicznej istnieje wiele rodzajów uzupełnień protetycznych. Podzielić je można na różne grupy, w zależności od ich przeznaczenia, czasu użytkowania czy materiału. Jeden z podziałów różnicuje je na uzupełnienia stałe i ruchome.

• Uzupełnienie stałe, jest to uzupełnienie, które cementowane jest ostatecznie na zębach, lub przykręcane do implantu. Uzupełnienia takiego pacjent sam nie może wyjąć z buzi.
• Uzupełnienie ruchome natomiast, jest to uzupełnienie które jest łatwo zdejmowane podczas higieny, jak i na noc oraz wkładane na swoje miejsce przez pacjenta do użytkowania.

Odbudowy możemy również podzielić na odbudowę braku jakościowego, którego nie jesteśmy już w stanie odtworzyć materiałem kompozytowym tj. np. korona protetyczna, lub braku ilościowego, w którego przypadku brakuje już jakiegoś zęba tj. np. most protetyczny.

Rodzaje odbudów protetycznych

Odbudowy ze względu na braki jakościowe dzieli się na:

• Wkład koronowo-korzeniowy: jest to rodzaj odbudowy protetycznej, który odbudowuje nam zrąb zniszczonej korony klinicznej zęba, w celu osadzenia na nim korony protetycznej. Jest to tzw. sztyft, który po wcześniejszym przeleczeniu kanałowym zęba oraz specjalnym przygotowaniu tego korzenia cementuje się na stałe w danym korzeniu. Wyróżnia się dwa rodzaje wkładów koronowo-korzeniowych.
  • Wkłady indywidualne (lane, wykonane ze stopu chromowo-kobaltowego), które po wcześniejszym szlifowaniu i pobraniu wycisku, technik przygotowuje idealnie dopasowany wkład do warunków zębowych.
  • Wkłady uniwersalne natomiast (wykonywane z włókna szklanego, włókna węglowego, tytanu, tlenku cyrkonu) wykonywane są przez swojego producenta hurtowo, w różnych rozmiarach i nie są tak dokładnie dopasowane do korzenia pacjenta jak wkłady indywidualne, jednak zaletą ich jest możliwość zacementowania go w korzeniu na tej samej wizycie, na której wykonuje się leczenie kanałowe, bez konieczności dodatkowej wizyty potrzebnej na szlifowanie i pobieranie wycisku.
• Korona protetyczna: Jest to odbudowa pojedynczego zęba, którą osadza się na oszlifowany ząb, wkład koronowo-korzeniowy lub zrośnięty z kością implant. Odbudowuje się nią ząb po leczeniu kanałowym, zęby które mają niewystarczającą ilość tkanek aby wykonać odbudowę bezpośrednią, w celu przebudowy zwarcia lub ze względów estetycznych. Korony wykonuje się z porcelany, tlenku cyrkonu, metalu lub w razie potrzeby z kilku tych materiałów jednocześnie.
• Licówki: Są to cienkie płatki porcelany, które odbudowują tylko powierzchnię wargową tzw. licową oraz w niektórych przypadkach dodatkowo brzeg sieczny oraz tylko fragment powierzchni podniebiennej. Odbudowy takie wykonuje się przede wszystkim w celu poprawy estetyki w obrębie zębów przednich.
• Wkład/Nakład/Nadkład/Endokorona: Jest to jedna z metod rekonstrukcji zęba, którego ilość tkanek nie pozwala nam już odbudować zęba metodą bezpośrednią w gabinecie. Wykonuje się ją również w celu wzmocnienia tkanek po leczeniu kanałowym lub aby przebudować wysokość zwarcia. Jest to uzupełnienie protetyczne, które nie wymaga tak dużej utraty tkanek jak w przypadku korony protetycznej. W zależności od rozległości pracy i obszaru zęba jaki będzie pokrywała taka praca, będzie się ona inaczej nazywała.

Odbudowy ze względu na braki ilościowe:

• Most protetyczny: Jest to odbudowa protetyczna, którą wykonuje się w celu uzupełnienia luki zębowej powstałej w wyniku utraty zęba lub w przypadku, gdy ząb nie wyrósł wcale. W celu jego wykonania niezbędne są minimum dwa zęby otaczające tę lukę, które trzeba oszlifować w takim sam sposób jak w przypadku korony protetycznej. Zęby te tworzą tzw. filary na których osadza się most. Luka zębowa jest zastępowana koroną, tzw. przęsłem mostu, która jest zespolona z koronami odbudowującymi filary.
• Protezy ruchome (szkieletowa/akrylowa) – Jest to rodzaj uzupełnienia protetycznego, które odbudowuje braki zębowe w momencie, gdy nie jest możliwe uzupełnienie mostem lub pracą protetyczną na implantach. Jest to uzupełnienie, które pacjent jest w stanie sam wyjąć z jamy ustnej w celu higieny lub przerwy nocnej, a następnie sam wprowadza je na podłoże protetyczne. Protezy wykonane są z akrylu lub akrylu na podbudowie metalowej w postacie szkieletu (w przypadku protez szkieletowych) z elementami dodatkowymi w postaci klamer, które ułatwiają utrzymanie protez w jamie ustnej. Zaletami protez ruchomych jest możliwość łatwiejszej i precyzyjniejszej higieny pracy , niższa cena w przypadku prac stałych oraz mniejsza inwazyjność ze względu na brak konieczności szlifowania zębów lub wykonywania zabiegów chirurgicznych.
  Pielęgnacja protez ruchomych jest bardzo łatwa. Należy je po każdym posiłku wyjąć z buzi, przemyć pastą do zębów lub nawet ciepłą wodą z mydłem. Konieczne jest również wyjmowanie ich z jamy ustnej na noc i przetrzymywanie w suchym środowisku, aby podłoże protetyczne mogło odpocząć i się zregenerować. Codziennie wieczorem, warto również rozpuścić w wodzie specjalną tabletkę i zanurzyć w niej protezę na ok. 15 minut. Zapobiegać to będzie powstawaniu kamienia oraz poprawi komfort korzystania z protez ze względu na przyjemny zapach.
• Odbudowa na implantach – Jest to odbudowa protetyczna odbudowująca brak jednego lub więcej zębów. Najczęściej są to korony lub mosty wykonane z tego samego materiału jak w przypadku prac na własnych zębach, jednak zamiast na filarze zębowym umieszcza się pracę na implancie, który zrośnięty jest z kością i utrzymuje ją w ten sposób w jamie ustnej.
  Istnieje również wykonanie protezy ruchomej, która utrzymuje się na kilku implantach. W zależności od warunków w jamie ustnej wkręca się 4 lub 6 implantów, do których przykręcone są specjalne uchwyty, na których trzymają się protezy ruchome uniemożliwiające przesuwanie się danej protezy po podłożu protetycznym.

Jak wygląda proces wykonania odbudowy protetycznej?

Bez względu na to, jaki rodzaj odbudowy protetycznej będziemy wykonywać, należy pobrać wyciski ze specjalnej masy wyciskowej aby przedstawić technikowi, który wykona daną pracę, warunki jakie panują w jamie ustnej. Natomiast przed pobraniem wycisku należy w odpowiedni sposób przygotować podłoże protetyczne.

W przypadku protez ruchomych lub mostów, najpierw trzeba usunąć zęby, które nie kwalifikują się do leczenia zachowawczego lub odbudowy protetycznej. Następnie trzeba odczekać minimum 6-8 tygodni, aby tkanki się zregenerowały. Po takim czasie można rozpoczynać procedury w przypadku wykonania protez ruchomych.

Jeśli mamy do czynienia ze stałą pracą protetyczną, ząb należy w odpowiedni sposób oszlifować przed pobraniem wycisku. Kolejnym etapem jest założenie ewentualnej pracy tymczasowej, z którą pacjent będzie funkcjonował do czasu oddania pracy ostatecznej. Pacjent w dniu oddania ogląda daną pracę w jamie ustnej i decyduje czy akceptuje kształt, wygląd i kolor odbudowy. Jeśli pacjent to akceptuje, lekarz dentysta cementuje daną pracę ostatecznie na przeznaczony do tego cement.

Następnie dopasowywana jest praca w zgryzie, aby wyeliminować wszystkie przeszkody zgryzowe.

Jak dbać o odbudowę protetyczną?

O odbudowę protetyczną trzeba dbać tak samo jak o własny ząb, a w niektórych przypadkach nawet jeszcze bardziej starannie. Na pracach tych również odkłada się płytka nazębna, która z czasem zmineralizuje się i powstanie z tego kamień nazębny. Jednak pozostawienie niedoczyszczonej płytki nazębnej, stworzy środowisko dla bakterii próchnicowych, które przez niewielką przestrzeń oddzielającą ząb od odbudowy protetycznej, będą przenikać do powierzchni zęba i spowodują rozwój choroby próchnicowej, która ostatecznie doprowadzi do utraty takiej pracy. Poza zwykłym szczotkowaniem zębów pastą z fluorem należy dodatkowo zaopatrzyć się w nić dentystyczną oraz irygator i regularnie doczyszczać przestrzenie styczne między zębami.

„Ważne jest również, aby regularnie, przynajmniej raz w roku wykonać sobie specjalistyczne czyszczenie zębów u higienistki stomatologicznej, która usunie kamień i osad. Nie należy także zapominać o przeglądach stomatologicznych, na których szybko jesteśmy w stanie zdiagnozować problem i w zależności od przyczyny, szybko temu zaradzić” – mówi lek. stom. Łukasz Komażyk z K2 Medical&Dental Clinic